Người trẻ & Mekong: Khi người trẻ bước chân vào không gian của tri thức địa phương và phát triển bền vững

Thuộc chương trình Ươm Mầm Phát Triển Bền Vững mùa 3 (Sustainability Incubator with Youth 3), tour học tập trải nghiệm “Đất - Nước - Con người Bến Tre” diễn ra từ ngày 04-06/07/2025, là dự án của năm học viên Anh Thư, Hồng Loan, Quỳnh Anh, Trúc Xuân, Quỳnh Trang. Dự án là một minh chứng cho thấy sự quan tâm sâu sắc của người trẻ dành cho phát triển bền vững trên nền tảng của tri thức địa phương - một trong những nguồn tài nguyên quý giá đang có nguy cơ bị lãng quên. 

Du lịch giáo dục: Một cách tiếp cận khác để hiểu về tri thức địa phương 

Giáo dục là một trong những lĩnh vực trọng tâm của bất kỳ quốc gia nào, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của con người và xã hội. Trong khi đó, du lịch là một sản phẩm của xã hội hiện đại và cũng là một trong những ngành công nghiệp có sự tăng trưởng vượt bậc từ đầu thế kỷ XXI. Bodger (Bodger, 1998) liên kết du lịch giáo dục với bất kỳ chương trình nào mà người tham gia đi theo nhóm đến một địa điểm cụ thể, với mục tiêu chính là tích lũy kinh nghiệm và tham gia đào tạo tại đó. Du lịch giáo dục cũng liên quan đến các loại hình du lịch khác như du lịch sinh thái, du lịch văn hóa, du lịch nông thôn và du lịch trao đổi sinh viên giữa các cơ sở giáo dục khác nhau.

Cũng giống như cách ta thường đánh giá quán ăn ngon bằng việc nhìn xem có bao nhiêu người địa phương ghé ăn, tri thức địa phương cũng có thể được tiếp cận theo những cách gần gũi, đời thường và dễ hiểu như thế. Du lịch giáo dục không đơn thuần chỉ đưa bạn đến những hàng quán ăn uống, những địa điểm chơi và tận hưởng thuần tuý mà còn mở rộng thế giới quan của bạn về vùng đất đó, từ lịch sử xa xưa đến cuộc sống hiện tại, từ những tập tục lâu đời đến sự biến đổi linh hoạt và đa dạng của đời sống người dân. 

Đồng bằng sông Cửu Long là một trong những vùng đất trù phú nhất về tài nguyên lẫn văn hoá của Việt Nam. Hệ sinh thái phong phú, văn hoá đa dạng, bề dày lịch sử và con người hào sảng - tất cả đều tạo nên một miền Tây đầy thu hút và lưu luyến với những người đến đây. Tuy nhiên, cuộc sống hiện đại, kinh tế mở cửa cũng dẫn đến những hệ quả của biến đổi khí hậu và tri thức địa phương đang dần bị lãng quên. 

Bắc một cây cầu giữa người trẻ và tri thức địa phương 

Trước bài toán này, trong khuôn khổ của Ươm Mầm Phát Triển Bền Vững, các học viên đã lên kế hoạch thực hiện Tour học tập trải nghiệm kéo dài 3 ngày tại Bến Tre dựa trên mô hình “du lịch giáo dục”. Mục tiêu của nhóm là tạo ra tour du lịch học tập trải nghiệm giúp người trẻ hiểu sâu sắc hiện trạng phát triển bền vững tại Đồng bằng sông Cửu Long, kết nối với tri thức bản địa và trở thành những tác nhân tích cực trong việc giải quyết các vấn đề xã hội – môi trường tại địa phương. Thay vì ngồi trong lớp học với lý thuyết khô khan, người tham gia được bước ra ngoài, tận mắt thấy những gì đang diễn ra với môi trường, cùng trải nghiệm đời sống và những câu chuyện mưu sinh đầy bản lĩnh của người dân vùng sông nước.

Nhóm đã xác định rõ ràng các mục tiêu khi lên kế hoạch cho tour học tập. Mỗi mục tiêu đều được đặt trong tương quan phù hợp với các mục tiêu Phát triển bền vững (theo 17 Mục tiêu Phát triển bền vững do Liên hợp quốc đề ra).

Có được mục tiêu rõ ràng và động lực ý nghĩa mới chỉ là bước khởi đầu trên hành trình hiện thực hóa kế hoạch. Để dự án đầu tay đi đúng hướng và mang lại giá trị thật sự, nhóm đã chủ động xác định các thách thức, khó khăn có thể gặp phải, đồng thời nỗ lực tìm hiểu sâu sắc tâm lý của nhóm khách hàng mục tiêu - những người trẻ quan tâm đến thiên nhiên, môi trường và khao khát những trải nghiệm mới mẻ, có chiều sâu.

Một yếu tố then chốt giúp nhóm giữ vững định hướng chính là giá trị mà chương trình Ươm Mầm Phát Triển Bền Vững nói riêng, cũng như Dear Our Community nói chung, luôn chú trọng: sự kết nối giữa con người với con người. Không chỉ dừng lại ở việc xác định mục tiêu hay xây dựng một kế hoạch chỉn chu, nhóm còn cần thật sự thấu hiểu "sản phẩm" mà mình đang lan toả: Tri thức địa phương. Qua đó, học viên lẫn người đăng ký tham gia tour mới hiểu được những khó khăn và thách thức do khí hậu mang lại, và cũng hiểu được người dân vẫn kiên cường bám trụ với đất đai, sông nước nhờ sự thông minh và sáng tạo trong việc vận dụng những nguồn tri thức đã được hun đúc qua nhiều thế hệ. 

Người trẻ là hy vọng cho sự lan toả của tri thức địa phương 

Tour học tập trải nghiệm còn có sự tham dự của các chuyên gia: PGS.TS Phạm Đăng Trí, người có nhiều năm nghiên cứu về sinh thái học vùng ĐBSCL, anh Nguyễn Minh Hậu - Chủ tịch V.Gen Network, anh Phan Khắc Huy - người kể chuyện bản địa, và PGS.TS Lê Anh Tuấn. Mỗi khách mời đều mang tới những chia sẻ và phân tích ý nghĩa, thú vị, đa chiều về tri thức địa phương, khơi gợi những phản tư và câu hỏi cho người tham gia. 

Với 13 bạn trẻ đăng ký tham gia tour, nhóm đã ghi nhận những kết quả của một dự án bước đầu. Những kết quả này cũng đã được nhóm trình bày trong Lễ tốt nghiệp Chương trình Ươm Mầm Phát Triển Bền Vững: Cầu nối Doanh nghiệp - Nhân sự trẻ: 

• Người tham gia đã thể hiện sự cải thiện rõ rệt trong mức độ hiểu biết về các vấn đề môi trường ở khu vực Đồng bằng Sông Cửu Long sau chuyến đi.

• Người tham gia nhận thức rõ hơn về những ảnh hưởng của biến đổi khí hậu lên cộng đồng địa phương sau chuyến đi.

• Người tham gia bày tỏ mong muốn chia sẻ kiến thức và bài học từ chuyến đi, đồng thời thể hiện ý định áp dụng những điều học được vào các hoạt động cộng đồng.

• 100% các thành viên tham gia rất sẵn lòng giới thiệu chương trình đến bạn bè và người thân của mình.

Nếu trước đây, tri thức địa phương còn xa lạ và mơ hồ, nay đã trở nên sống động và gần gũi hơn rất nhiều. Những điều mà chúng ta chưa từng nghĩ đến hay không thể gọi tên, nay như có thêm sắc thái, hình dáng rõ ràng. Người tham gia không chỉ trực tiếp thấy được những tác động của biến đổi khí hậu mà còn hiểu hơn về tiềm năng của tri thức địa phương trong cách kiến tạo những giải pháp cho các thách thức hiện đại. Và chỉ khi thực sự tiếp xúc, chúng ta mới có thể biết và hiểu. Và khi hiểu rồi, chúng ta mới có thể thêm yêu thương, trân trọng, từ đó nuôi dưỡng động lực để gìn giữ và lan tỏa tri thức địa phương. 

Lobal Youth Summit 2025: Một không gian mở ra những cơ hội phát triển, hợp tác và đổi mới sáng tạo cho người trẻ từ gốc rễ tri thức địa phương 

Dự án Tour học tập trải nghiệm “Đất - Nước - Con người Bến Tre” của nhóm học viên SIY còn cho thấy một thách thức mà người trẻ đang phải đối mặt khi nói đến tri thức địa phương: sự thiếu vắng những không gian giáo dục, đào tạo và hành động thực tiễn. Đặc biệt, bối cảnh “Chuyển đổi xanh” của thế giới đang tạo nên cơn khát nhân sự có năng lực ESG. Đến năm 2030, quá trình chuyển đổi xanh dự kiến sẽ tạo ra tới 30 triệu việc làm mới. 75% lực lượng lao động Việt Nam là Gen Z và 76% Gen Z chọn nơi làm việc dựa trên cam kết phát triển bền vững.

Để đáp ứng được nhu cầu thị trường và kiến tạo một sự nghiệp bền vững, người trẻ không chỉ cần những kỹ năng thuộc chuyên ngành, chuyên môn của mình mà còn cần có một nền tảng cơ bản và vững chắc về phát triển bền vững. Người trẻ đang đứng trước không ít thách thức nhưng cũng không thiếu cơ hội để nắm bắt và tạo ra giá trị cho doanh nghiệp, xã hội cũng như chính bản thân mình. 

Với mong muốn đồng hành và tạo bệ phóng cho người trẻ, Lobal Youth Summit 2025 được ra đời. Là một diễn đàn ba ngày, sự kiện sẽ kết nối hơn 200 bạn trẻ, lãnh đạo doanh nghiệp, chuyên gia phát triển bền vững. Tất cả sẽ cùng chung tay để: 

✅ Đồng thiết kế giải pháp thực tiễn lấy cảm hứng từ bản sắc và tri thức địa phương 

✅ Thúc đẩy mô hình đổi mới trong nông nghiệp tuần hoàn , năng lượng tái tạo, quản lý nước 

✅ Tạo ra hệ sinh thái việc làm mới, thu hút nguồn lực và tài năng trở lại với vùng đất quê hương

Với triết lý "Talk less – Do more", sự kiện sẽ không chỉ là nơi bàn luận, đối thoại mà là nơi bắt tay hành động, nơi mà mỗi ý tưởng được khơi dậy từ gốc rễ tri thức địa phương, và mỗi giải pháp đều hướng tới tác động dài hạn, bền vững và cộng đồng địa phương là trung tâm.

📍 Địa điểm: Đồng bằng sông Cửu Long và Thành phố Hồ Chí Minh 

 📅 Thời gian: Ngày 13-14/09 và ngày 20/09/2025

 👥 Đối tượng tham dự: Người trẻ, doanh nghiệp, tổ chức, chuyên gia, học giả

Mời bạn tìm hiểu thêm về sự kiện tại: https://www.dearourcommunity.com/lobalyouthsummit

Theo dõi Dear Our Community để cập nhật những thông tin mới nhất về sự kiện! Đừng ngần ngại liên hệ với chúng tôi nếu bạn quan tâm và muốn trở thành một phần của sự thay đổi!